دلواپـس

در همه جای دنیا ،عامه ی مردم می خواهند خوب و آزاد زندگی کنند و از یکسان سازی های تحمیلی گریزانند. ما افکار بسیار مدرنی داریم و در صنعت ترجمه پرشتاب عمل می کنیم. ولی برای رسیدن به رفتار ،خلقیات و شخصیت مدنی راهی طولانی داریم.

افکار ما با خلقیات ما سازگاری ندارد . > و به ماشین پژو آر دی(RD) شباهت دارد: ظاهری آراسته ولی باطنی ضعیف.بسیار هنرمندانه سخن می گوییم ، به جهانیان فن گفتگو می آموزیم ، مانند نمودار سینوس می مانیم!؟

علاقه مندیم که مدنی و مبتنی بر آزادی ،شهروندی ،عدالت خواهی و دیانت زندگی کنیم ،اما این فضایل با خلقیات و شخصیت انباشته ی تاریخی خودمان ، هم خوانی ندارد.

همه را به وحدت فرا میخوانیم ، اما برخلاف آنچه که دین به ما آموخته است درمیان خود ترحم نداریم و حــــذف ، تخریــب و حسادت به شدت درمیان ما رواج دارد و برپایه ی محبت ،عطوفت ،هم فکری  و هم فهمی با یکدیگر معاشرت نمی کنیم.

عموما از خارج ازخود به دنبال علت ها ،مشکلات و ریشه ها هستیم. زمانی امپریالیسم را سرزنش می کردیم و هم اکنون که امپریالیسم در خانه ما نیست ،جریان و گروهی دیگر را متهم می کنیم. دگر انتقادی را به مراتب مقدس تر از خودانتقادی تلقی می کنیم.

آیا مسئله در افکار و گرایش ها و تفکرهای ماست یا اینکه ما ایرانی ها نمی توانیم باهم کار کنیم ،هماهنگ باشیم ،یکدیگر را قبول کنیم ، به بهتر از خودمان افتخار کنیم ، نه آنکه اورا تخریب کنیم ،به هم گوش نمی دهیم ،تلقی صحیحی از اجتماع ،جامعه و جمع نداریم ، جــوّ پذیر هستیم ،به راحتی تغییر روش و مرام می دهیم ، سریع عکـس العمل نشان می دهیم . به کسی که در باند خودمان است ،بسیار ارج می نهیم ،ولی حق شهروندی افراد پیاده در خیابان ها را به راحتی نادیده می گیریم.

به ملایم ترین نقـدها ،عکس العمـل های کهـکشـانی نشـان می دهیم ، درتعریف کردن های بی جا ،هنرمندترین افراد هستیم ، مسایل فراوانی را کتمان میکنیم(که کتمان سازی را می توان ناشی از بی اعتمادی افراد نسبت به جامعه و ... نام برد).

از قبول واقعیت شانه خالی می کنیم ،موفقیت افراد را نادیده می گیریم ،خیلی زود عصبانی می شویم ،خویشتن داری ما ضعیف است. در دوستی ،ارتباط و کار ،همه چیز را یک طرفه می خواهیم و سهم خود را به خاطر تنبلی و بی توجهی به دیگران ایفا نمی کنیم ، در خودانتقادی ،بسیار ضعیف هستیم ،سخن خود را دائما تغییر می دهیم.

دمدمی مزاج هستیم، خیلی حرف می زنیم و خیلی کم فکر می کنیم ، بسیار باهوش ،ولی در عین حال کـم تـدبیر هستیم ، قبلاً عواقب حرف هایی را که می زنیم و کارهایی را که می کنیم ،نمی سنجیم ، خود را بیـش از انـدازه مهم می دانیـم و چندین برابر آن چه هستیم نشـان می دهیـم ، در قضاوت نسبت به انسان های دیگر و پدیده ها منصف نیستیم ، یا زیاد می گوییم یا کم می کنیم ، حوصله نداریم برای جواب گرفتن در یک کاری ، ده سال و شاید پـانزده سال صبر کنیم ،عموماً بیرون از خودمان را سرزنش می کنیم ، علی رغم اداهای عرفانی و معنوی ، عجیب به مال و سمت و مقام و موقعیت و دنیا علاقه مندیم و همه چیز را با هم می خواهیم ... .

آیا این خلقیات و روحیات ،مسایل فکری هستند یا شخصیتی و تربیتی ؟

آیا این خلقیات مانع توسعه ی اقتصادی است یا تقابل گفتمان ها؟

هرچند هریک از این موارد به نسبت های گوناگون وجود دارد ،ولی این امر خصایص نسبتا عمومی است و مهم تر اینکه بسیار قدیمی است.

عقلانیت جغرافیا نمی شناسد ؛دستاورد بشری است. ریشه ای ترین تعریف عقلانیت به بهره برداری از فکر و علم در هر کاری اشاره می کند.

راه علاج هیجانی بودن ،احساساتی بودن ،دمدمی مزاج بودن ،غیرقابل پیش بینی بودن و فردمحور بودن ،ورود در عرصه ی فکر و علم وعقلانیت است.

مجموعه رفتارهای اشاره شده ، ریشه در فرهنگ قبیله ای و استبدادی دارد. قبل از اصلاح این فرهنگ رفتاری و مبانی غلط شخصیتی ،چگونه می توانیم ساختار بسازیم و پیشرفت کنیم؟

براین پایه ما در عصر مدرن هم وارد نشده ایم.!

مدرنیته با ادکلن و شیک پوشی به دست نمی آید. بلکه به شخصیت باوقار و خلق وخوی عقلایی متصل است.

یک انسان معقول هم به غذا نیاز دارد و هم به هوا ؛هم به مسکن نیاز دارد وهم به پوشاک ؛ هم به اخلاق نیاز دارد و هم به مال ؛ هم به دوست نیاز دارد و هم به تنهایی ؛هم باید گریه کند و هم باید شاد باشد ؛ هم باید به موسیقی گوش کند و هم باید مطالعه کند ؛هم باید تلاش کند و هم به استراحت نیاز دارد.

کسی که به کشور خود تعلق عقلی دارد یقیناً از اتومبیل خود ،زباله به خیابان پرت نمی کند و کسی که نهادینه شدن عقلی به مملکت وجامعه خود دارد ،سهم خود را در دست یابی به شوکت ملی ایفا می کند.